Wie heeft toegang tot wat – en waarom?

Deze vraag in de kern van IAM! De vraag lijkt op het eerste gezicht misschien wat simpel, maar is in de praktijk toch vaak een stuk lastiger met zekerheid te beantwoorden. En precies daarin schuilt het risico waar we het in dit artikel met je over willen hebben. Want als je niet precies weet waarom wie (of wat) toegang heeft tot welke systemen, data en applicaties, ontstaan er blinde vlekken die kunnen uitgroeien tot echte incidenten, vertraging in de groei en operatie van je bedrijf, en compliance risico’s in je organisatie. IAM kan dat verkleinen of zelfs voorkomen.

Goed ingericht IAM is immers veel meer dan een technische laag in de IT. Het vormt de vangrails waarmee je organisatie veilig en gecontroleerd, langdurige snelheid kan maken. Het geeft grip op toegang en compliance, verhoogt efficiëntie, beperkt je risico’s en helpt je schaalbaar door te groeien. IAM is daarmee geen rem op je operatie, maar een strategische versneller die groei en digitale transformatie versterkt.

IAM verandert het spel

Toch zien we IAM nog vaak terug als slechts een kostbaar technisch vraagstuk: een set IT-processen of tooling, vaak ervaren als complex, duur en tijdrovend. Het gevolg: IAM krijgt te weinig strategische aandacht vanuit de bedrijfsvoering. Zonde!

Want als we het perspectief een beetje kantelen zien we dat IAM direct raakt aan de strategische agenda van een organisatie (en misschien .. wel een plek verdient in het hart daarvan):

• Bedrijfscontinuïteit: voorkom dat incidenten of datalekken de operatie stilleggen.
• Reputatie en (hoofdelijke) aansprakelijkheid (voor bestuurders): als je werkt met veel (gevoelige) data zijn de gevolgen van misbruik of fouten groot, er bestaan al te veel voorbeelden hiervan.
• Digitale transformatie: cloudadoptie, fusies en integraties, flexibel in- en ontkoppelen met ecosystemen van partners en interoperabiliteit – vragen allemaal om wendbaar, schaalbaar en veilig toegangsbeheer.

IAM maakt het verschil tussen sneller en sterker vooruit met vertrouwen, en afgeremd en verrast worden door inefficiëntie, risico’s, haperende processen en complianceproblemen.

Daarmee verandert IAM het spel:

• Van kiezen tussen veiligheid en snelheid → naar een basis waar veiligheid snelheid mogelijk maakt.
• Van vertrager → naar vangrails en versneller die zorgen dat je organisatie gecontroleerd vaart maakt.
• Van handmatig en foutgevoelige processen → naar gecontroleerde toegang en schaalbare workflows.

IAM als strategische versneller

IAM verandert het spel doordat het veiligheid, snelheid en gebruiksgemak niet tegenover elkaar zet, maar juist kan combineren. Goed ingericht IAM betekent:

• Van vertrager → naar versneller: processen voor toegang verlopen automatisch en schaalbaar.
• Van losse systemen → naar fundament: de basis die applicaties, cloud en partners veilig verbindt.
• Van reactief → naar proactief: in plaats van achteraf incidenten oplossen, bouw je governance en compliance vooraf in.

Met een goede IAM-basis ben je minder afhankelijk van handmatige rapportages of Excel-overzichten: je hebt audits sneller geregeld en bewijs en inzicht overzichtelijk paraat. Nieuwe medewerkers of interne functiewissels pas je eenvoudiger en soepel aan, in plaats van dat er dagen overheen gaan met risico op het stapelen van rechten. Cloudapplicaties en SaaS-oplossingen haak je veiliger aan op bestaande systemen en processen, zodat digitalisering niet hoeft vast te lopen op beveiliging. En last but not least in deze opsomming: teams kunnen directer en meer flexibel aan de slag met de juiste data en tools, waardoor (nieuw) werk en projecten en dus vooruitgang makkelijker en veiliger van de grond kan komen.

Een metafoor ter vergelijking

Denk aan de eerste auto’s. Ze waren revolutionair: veel sneller dan paard-en-wagen, maar ze reden nog vaak met koetsremmen, zonder gordels of betrouwbare besturing. Grote vooruitgang – maar ook riskant, oncomfortabel en onveilig. De oplossing was niet om weer langzamer te gaan rijden, maar om betere remmen, veiligheidssystemen en besturing te ontwikkelen. Pas toen werd snelheid écht veilig, comfortabel en houdbaar.

Je zou kunnen zeggen dat IAM een vergelijkbare rol vervult in organisaties.

Iedere organisatie begint overzichtelijk: klein team, korte lijnen, iedereen overal toegang. Maar zodra je groeit, verandert dat gemak in kwetsbaarheid: te brede rechten, onduidelijke verantwoordelijkheden, blind spots. Zonder IAM komt bedrijfscontinuïteit in de knel en loop je risico op incidenten of vertraging. Met IAM bouw je vanaf het begin de juiste besturing in, zodat groei veilig en beheersbaar blijft.

Groei, innovatie en digitale transformatie vragen om snelheid en flexibiliteit. IAM legt de vangrails die zorgen dat je gecontroleerd versnelt, efficiënt schaalt en compliant innoveert, zonder te hoeven kiezen tussen veiligheid, gebruiksgemak en vooruitgang.

Waarom doet dit ertoe?

Zonder IAM stapelen risico’s zich al snel op. Denk bijvoorbeeld aan:

Compliance druk, hoofdelijke aansprakelijkheid en audits: Met onvolledig of versnipperd inzicht in wie toegang heeft tot wat, kosten audits een hoop tijd en energie. In ernstige gevallen kan dit zelfs leiden tot hoofdelijke aansprakelijkheid in de verantwoordelijke toplaag van je bedrijf.

Security incidenten en datalekken: Te brede rechten, inactieve / orphaned accounts, te veel admin accounts en toegang door derden zijn bekende kwetsbaarheden. Het is dus belangrijk daar goed beleid voor te hebben.

Inefficiëntie en frustratie: Handmatig rechtenbeheer duurt lang, is complex en foutgevoelig en leidt tot frustratie bij gebruikers die wachten op toegang. Hoelang duurt het bijvoorbeeld in jouw organisatie voor een nieuwe medewerker de juiste rechten en toegang heeft en echt aan de slag kan?

IAM maakt het verschil door meer grip op toegang te geven, processen te automatiseren en direct zicht te bieden op wie, wat en waarom toegang heeft.

Een paar voorbeelden uit de praktijk:

De Auditor

Een auditor heeft inzicht nodig in identiteiten, accounts en autorisaties binnen een organisatie. Zonder een IAM-structuur en een schone database wordt het verzamelen van deze informatie een handmatig, foutgevoelig en tijdrovend proces – zowel voor eigen teams als voor de auditor. Dat kan vertrouwen, deadlines en compliance in gevaar brengen.

De Groeistrategie

Een bedrijf met een groeistrategie door overnames en integraties van nieuwe business units, en het afsplitsen van onderdelen die beter zelfstandig verdergaan. Daarvoor is een flexibele structuur nodig om units snel en veilig aan- of af te koppelen. Zo’n strategie is al complex genoeg. Een solide IAM-structuur beperkt in dergelijke trajecten in ieder geval security risico’s en onnodige extra operationele kosten door vertraging of compliance fouten.

Het Security Incident

Een security incident (bijvoorbeeld een medewerker heeft ongezien toegang (gehad) in het financieel systeem met alle gevolgen van dien) treft een organisatie en de organisatie moet zo snel mogelijk achterhalen wat er gebeurd is en wat de oorzaak was. Zonder IAM is het bijna onmogelijk om de kernoorzaak te herleiden, met als risico een vertraagde respons, langere hersteltijd, grotere schade en een verhoogde kans op herhaling.

Het echte probleem is dus niet alleen vertraging, maar ook kwetsbaarheid. De vraag is niet of er iets misgaat, maar of je er goed genoeg op voorbereid bent.

IAM en regelgeving: NIS2 en verder

Wet- en regelgeving voor veilige en betrouwbare verwerking van (gevoelige) gegevens kijkt onder meer naar het beheer van identiteiten en toegang en meer in het bijzonder naar beheerautorisaties. IAM speelt hierin een sleutelrol, ook al wordt het niet altijd expliciet zo genoemd. Het soms onzichtbare maar onmisbare fundament. Het gaat over:

• Zichtbaarheid: wie heeft toegang, waarom en met welk recht?
• Controle: doorlopende recertificaties en toegangsreviews.
• Bewijsvoering: audittrails en rapportages die direct voldoen aan toezichteisen.

Wat nu? Quick wins die je meteen kunt toepassen

Ook zonder grote investeringen kun je direct verbeteringen doorvoeren:

1. Elk kwartaal een check op orphaned accounts: vergelijk HR- en AD/Entra-data en sluit accounts van mensen die niet meer in dienst zijn.
2. Reset bij functiewijziging: verwijder de oude rechten en geef alleen de standaardset met rechten opnieuw.
3. Wekelijkse data-sync: zorg dat IAM altijd in lijn blijft met HR.
4. Één IAM ’topic owner’ aanwijzen: maak iemand in de organisatie aanspreekpunt voor IAM en geef die persoon (al is het informeel) voldoende mandaat voor operationele IAM-beslissingen.

Deze kleine stappen verminderen risico’s direct en maken de weg vrij voor structurele verbeteringen.

Strategisch versnellen met IAM

IAM combineert veiligheid, efficiency en snelheid. Net zoals auto’s pas echt hun potentieel begonnen te bereiken toen gordels, beveiligde besturings- en remsystemen, en slimme operationele features standaard werden, kan IAM organisaties in staat stellen om snel, gecontroleerd en duurzaam te groeien en dat vol te houden op de lange termijn.

Plan een korte kennismaking met Julia om te zien waar jouw organisatie het meest mee geholpen is.

Bij SonicBee helpen we organisaties de balans te vinden tussen innovatie en veiligheid. Zo zorgen we voor digitale transformatie die compliant, schaalbaar en duurzaam is – zodat jouw organisatie met vertrouwen kan floreren in het digitale tijdperk. Onze IAM-consultancy en oplossingen zijn op maat gemaakt om processen te stroomlijnen, stakeholders te betrekken en kritieke data te beschermen. Met tientallen jaren aan gecombineerde IAM-ervaring binnen ons team én een exclusief partnership met een van de meest innovatieve IAM-oplossingen op de markt, maken wij IAM toegankelijk, strategisch en ondersteunend aan compliance met wet- en regelgeving. 

Van strategie en architectuur tot roadmaps, van programma- en change management tot implementatie: wij zijn jouw partner voor alles wat met IAM te maken heeft.